poznaj bytom

ROUE

Inaczej była nazywana Koleją Prawego Brzegu Odry (niem. Rechte-Oder-Ufer-Eisenbahn, w skrócie ROUE). Była to linia kolejowa zatwierdzona do budowy w 1856 r., częściowo wykonana już w 1858 r., a oddana do użytku w latach 1865-1872. Łączyła Wrocław z Górnym Śląskiem poprzez Oleśnicę, Tarnowskie Góry, Bytom, Chorzów, Katowice, Tychy i Pszczynę – aż do Czechowic-Dziedzic. Inicjatorem jej budowy była spółka Towarzystwo Kolei Prawego Brzegu Odry (niem. Rechte-Oder-Ufer-Eisenbahn-Gesellschaft). Była to pierwotnie prywatna linia kolejowa o długości ok. 257 km, a wraz z odgałęzieniami ok. 336 km. W 1884 r. została znacjonalizowana. W tym czasie Dyrektorem Kolei we Wrocławiu był Georg Wilhelm (William) Offermann (1819-1902), prawnik i urzędnik kolejowy, w którego żyłach płynęła po matce brytyjska krew. Jego następcą w 1867 r. został Friedrich Wilhelm Ludwig Lentze (1815-1876), także prawnik i urzędnik kolejowy. Obydwaj byli osobami decyzyjnymi w sprawie budowy Kolei Prawego Brzegu Odry. W Bytomiu znajdował się wybudowany ok. 1870 r. dworzec tej kolei, ulokowany przy obecnej ulicy Powstańców Warszawskich (niem. Gartenstrasse). Ów dawny dworzec, budynek o prostych kształtach, leżał w pobliżu starego bytomskiego dworca kolejowego. Został wyburzony na początku XX w. Należy jednak podkreślić, że budowę dworca ROUE planowano na styku obecnych ulic Strzelców Bytomskich i Wrocławskiej w miejscu, gdzie znajdował się bydlęcy targ, a jeszcze wcześniej miejsce straceń nazywane Straconką. Pomysł porzucono i główną stację wybudowano przy Gartenstrasse, a obok niej wachlarzową parowozownię, ekspedycję towarową, mieszkania służbowe i schronisko dla kolejarzy.


   Owa linia kolejowa przecinała się w okolicy obecnego dworca kolejowego z późniejszą trasą Kolei Górnośląskiej, a następnie biegła wzdłuż dzisiejszej ulicy Powstańców Warszawskich. Następnie, za budynkiem więzienia nieco skręcała w prawo (przecięta dzisiejszą ulicą Strzelców Bytomskich) w stronę Grossfeldu, poprzez wiadukt biegnący nad ulicą wchodząc na teren dzisiejszego pomnika walk o niepodległość przy ulicy Piłsudskiego i dalej, mijając po lewej stronie budynek konwiktu męskiego (na rogu Alei Legionów i Kraszewskiego – dawniej Breitestrasse i Hakubastrasse). Następnie, dzisiejszą Alejką Marka, wzdłuż obecnej ulicy Kraszewskiego aż do ulicy Powstańców Śląskich (niem. Gutenbergstrasse) i dalej, przez teren obecnego Domu Żałoby w stronę Tarnowskich Gór. Linia ROUE przecinała ulice Wrocławską i Strzelców Bytomskich, więc w 1873 r. zaprojektowano tam wiadukty, podtrzymywane na żeliwnych filarach. W latach 1879-1880 wykonano tylko jeden z nich. W latach 1876-1877 wybudowano łukowy ceglany wiadukt drogowy w rejonie ul. Piłsudskiego. ROUE przegrywała jednak konkurencję z Koleją Górnośląską. Już w 1901 r. planowano cały ruch pasażerski przenieść na bytomski dworzec Kolei Górnośląskiej, a na dworcu ROUE wprowadzić tylko ruch towarowy. Niewielki ruch osobowy przerzucono na przystanek osobowy, który w 1908 r. wybudowano u przecięcia ulic Wrocławskiej i Strzelców Bytomskich (niem. Beuthen ROUEBf Personenbf) w miejscu, gdzie wcześniej planowano lokację głównego dworca ROUE. W 1906 r. przebudowano istniejący dworzec ROUE. Odtąd funkcjonowała jako Guterbahnhhof Beuthen ROUE. Już w 1910 r. budynek dworcowy został wyburzony, a na jego miejscu postawiono wielki budynek będący siedzibą Inspektions Gebaude (później Eisenbahn Betriebsamt KED Kattowitz).


   W okresie 20-lecia międzywojennego linia ROUE całkowicie straciła na znaczeniu, szczególnie w momencie, gdy Polacy po swojej stronie granicy wybudowali linię kolejową łączącą Szarlej z Chorzowem (poprzez Brzeziny Śląskie), co załamało sens funkcjonowania ROUE. Myślano jednak, żeby linie wykorzystać jako miejsce przyjazdu pociągów z Polski, ale pomysł ten porzucono. W 1931 r. odcinek ROUE biegnący przez Bytom całkowicie zamknięto. Od 1931 r. nasypy i infrastruktura ROUE były likwidowane. Pozwoliło to na nowy rozwój przestrzenny miasta. W latach 1934-1935 rozebrano ekspedycję towarową, a w 1936 r. wyburzono niewielki budynek przystanku osobowego Beuthen ROUEBf Personenbf, w którym od 1931 r. funkcjonowało przedszkole i ośrodek młodzieżowy. Na jego miejscu powstała stacja paliwowa. Wyburzono wiadukty na ul. Piłsudskiego i najmłodszy, łukowy i ceglany przy Alei Legionów. Teren od jednego do drugiego wiaduktu splantowano i przeznaczono na miejskie zieleńce, które istnieją tam do dzisiaj. Linia kolejowa ROUE, funkcjonująca na odcinku bytomskim w latach 1869-1931, znacznie przyczyniła się do rozwoju miasta. Ułatwiała dowóz towarów do okolicznych zakładów przemysłowych i kopalń. W dużym stopniu wpływała na ruch pasażerski. Była jednym z czynników odpowiedzialnych na rozwój Bytomia.