Kraszewskiego 3 – kamienica „Pod Lwem”

Kamienica przy Kraszewskiego 3

Budynek wzniesiony w 1913 r., a jego architektem był Hans Wilk.

   Hans Wilk urodził się w dniu 6 maja 1879 r. w Roszowickiem Lesie (powiat Koźle). Jego ojcem był Ludwig Wilk, a matką Anna, z domu Weleda. W okresie 20-lecia międzywojennego pełnił funkcję miejskiego architekta. W 1925 r. została przy obecnej ul. Olejniczaka wzniesiona willa, którą Hans zaprojektował dla własnych celów, a później odstąpił na bursę Polskiego Gimnazjum w Bytomiu.  Willa zadziwia swoim rozmachem i wskazuje na znaczny poziom zamożności właściciela. To dzisiejszy bytomski Urząd Stanu Cywilnego. O Hansie tyle wiadomo, że studiował architekturę w Dreźnie i w Monachium. Po zakończeniu studiów otrzymał patent na nowatorski system stropów pustakowych, tzw. „System Wilk”. Pewnie to stało się podstawą zdobycia majątku. Prowadził firmę „Ludwig Wilk & Söhne”, która miała swoje oddziały w Roszowickim Lesie, Sosnowicach i w Bytomiu. On też zaprojektował przepiękną kamienicę położoną przy ul. Kraszewskiego 2, w której zamieszkał Rudolf Fischer, późniejszy projektodawca gliwickiego osiedla dla zasłużonych nazistów nazwanego później „Wilczym Gardłem”, a także kamienicę przy ul. Kraszewskiego 3. Obydwie, właściwie tworzące jedną całość, zostały wzniesione w 1913 r. Hans był nie tylko projektantem, ale również inwestorem obydwu kamienic.

Projekt elewacji kamienicy przy Kraszewskiego 3 wraz z podpisem Hansa Wilka

  Hans był właścicielem tej kamienicy w latach 1912-1930. Później nie wiadomo, kto, a od 1395 r. do 1937 r. właścicielem był dr August Koj. Budynek został wzniesiony przez firmę Hansa, czyli „Ludwig Wilk & Söhne”. 

   Hans zmarł w Bytomiu w dniu 16 maja 1958 roku. To, że po wojnie jego imię zmieniono z Hans na Jan, to właściwie nie dziwi. Postąpiono tak z tysiącami przedwojennych mieszkańców Bytomia. Pytaniem pozostaje, dlaczego Hans, bądź co bądź osoba bardzo wpływowa w przedwojennym Bytomiu, pozostała w mieście w momencie, gdy zostało ono zdobyte przez Sowietów, a później przekazane polskiej komunistycznej administracji.  Dlaczego nie wyjechał do Niemiec? Miał synów, ale był rozwiedziony. Gdy zmarł, chyba nie miał w Bytomiu nikogo bliskiego. Jedyna osoba, która się przyznała do znajomości z Hansem, to kobieta z Poznania, która wiekowo mogła być jego córką. On sam w chwili śmierci mieszkał w Bytomiu przy ul. Staszica 1.

Pomnik nagrobny Hansa (Jana) Wilka na cmentarzu przy ul. Kraszewskiego
Wejście do kamienicy Kraszewskiego 3
„Lew” nad wejściem do kamienicy

   Jego grób w formie obelisku znajduje się na cmentarzu przy ul. Kraszewskiego w Bytomiu. Jest pochowany niedaleko miejsca, gdzie stoją dwie zaprojektowane przez niego kamienice. Na obelisku umieszczona jest mała płaskorzeźba przedstawiająca architekta. Nie wiem, kto ją wykonał i czy Hans Wilk faktycznie tak wyglądał, ale w ogóle niewiele o nim wiemy… Słyszałem, że w okresie 20-lecia międzywojennego był bardzo propolskim urzędnikiem miejskim. Czy faktycznie tak było? 

  Kamienica nr 3 to budynek posiadający boczną oficynę. Budynek główny wzniesiono na planie kwadratu, a oficyna posiada plan zbliżony do trapezu. Prawie identycznie, jak w przypadku kamienicy nr 2. Kamienica posiada pięć kondygnacji, w tym wysoka kondygnację piwniczną, która również może służyć różnym celom użytkowym. Oficyna posiada cztery kondygnacje. Elewacja frontowa została zaprojektowana w tym samy stylu ojczyźnianym (niem. Heimatschutzarchitektur) i została ozdobiona dwoma wykuszami, a także szczytem z oculusem. Większy wykusz, środkowy i drugi, nieco mniejszy, ale za to silnie przeszklony, nadają tej kamienicy niepowtarzalny urok. Portal wejściowy został ozdobiony dwoma puttami i charakterystyczną głową lwa w naczółku. 

Przeszklony wykusz w kamienicy przy Kraszewskiego 3