Fałata szyb powietrzny

Widok na zabudowania szybu powietrznego (lata 60. XX w.)

Zaraz za budynkiem sklepu (nazywanego dawniej „Delikatesami”) przy ul. Fałata znajdował się kopalniany szyb, po którym już dzisiaj niewiele zostało – tylko resztki fundamentów w terenie. Zasypano go w 1986 r. W okresie PRL-u najprawdopodobniej był to szyb powietrzny kopalni „Dymitrow” (później „Centrum”). Na przedwojennych mapach miał takie właśnie oznaczenie (niem. „Luftschacht”). Powstał w latach 30-tych XX w. jako szyb powietrzny kopalni cynku „Neuhof(„Nowy Dwór”), która znajdowała się w okolicy ul. Dworskiej.    

   Początki kopalni cynku „Neuhof związane są z postacią hrabiego Henckel von Donnersmarck z Nakła Śląskiego, który w 1863 r. rozpoczął proces tworzenia nowej kopalni. Powstały szyby „Olga” i „Rudolf” (później jeszcze „Heinrich”), a kopalnia ruszyła z wydobyciem w 1881 r.  W 1885 r. uruchomiono pierwszą kopalnianą płuczkę, a w 1904 r. oddano do użytku drugą o nazwie „Wilhelmsglück”.  W okresie 20-lecia międzywojennego płuczka tej kopalni była połączona kolejką linową z kopalnią „Fiedlersglück” (obecnie szyb „Bolko”), a przy szybie „Rudolf” utworzono  hutę tlenku surowego. W następnych latach kopalnia była stale modernizowana, przejmując wydobycie od sąsiedniej kopalni „Neue Viktoria”.

W 1936 r. kopalnie „Neuhof”, „Neue Viktoria”, „Wilhelmsglück” i „Fiedlersglück” połączono w jeden zakład wydobywczy, który przetrwał do 1945 r. Po zakończeniu wojny wyposażenie kopalni zostało rozkradzione przez Sowietów. Została ona ponownie uruchomiona dopiero w 1951 r. pod nazwą „Nowy Dwór”, ale już w 1958 r. została ona włączona do ZGH „Waryński”. W 1976 r. zatrzymano ruch powierzchni kopalni. 

  Wspomniany szyb był pierwotnie szyb powietrzny kopalni cynku „Neuhof”. Pozostała po nim tylko pozioma betonowa płyta blokująca wjazd do szybu. Widać go na fotografiach archiwalnych z lat 60-tych XX w.

Zabudowania szybu w latach 60. XX w.